کد محصول: 1567
قیمت: رایگان
مقدمه
از آن جاکه زند گی سالمندان مواجه با محدودیت های خاصی است و سالخوردگی باعث اختلال در رابطه فرد با محیط میگردد با ید سعی شودکه دربرنامه ریزی های محیطی سازگار سازی محیط با شرایط خاص سالمندان در نظر گرفته شود. مناسب سازی می کوشد با هدف ا یجاد تساوی فرصتها و رعایت حقوق افراد سالخورده بمنظور مشارکت آنان در کلیه امور جامعه حضور سالمندان جامعه را در اذهان طراحان شهری جهت ایجاد فضا یی مناسب به مرحله تعیین برساند. تغییر ساختارها ی موجود برای تسهیل استفاده سالمندان پرهزینه است با این حال اگر نیازهای سالمندان در مراحل برنامه ریزی و طراحی در نظر گرفته شود ا ین هزینه را میتوان پس انداز کرد.
ساختار و طراحی محیط خانه می تواند باعث سهولت انجام کار یا مانع استقلال فرد شود. همزمان با افزایش سن نیاز به خانه هایی که سازگار با ناتوانی افراد باشد بیشتر میشود. بیشتر خانه ها برای افراد جوان طراحی میشود بطور نمونه ورودیهای غیر قابل دسترس، وجود پله ، وضعیت نا ایمن حمام ، راهرو باریک و آشپزخانه هایی که با نیاز ساکنین خانه هماهنگ نیست از مواردی است که تردد در اطراف خانه و انجام کار را برای افراد سالمند و ناتوان مشکل می کند امروزه تکنولوژی نقش مهمی برای ایجاد استقلال این افراد
دارد. این بخش به بررسی دو دیدگاه متفاوت برای ایجاد محیط زندگی با بیشترین استقلال درافراد ناتوان می پردازد:
(۱) تطبیق خانه های موجود از طریق تغییر شکل و انعطاف پذیری خانه و
(۲) ساخت خانه براساس اصل طراحی همگانی
تعاریف
مناسب‌سازی یعنی ایجاد محیط های بدون مانع و یا تسهیل دسترسی برای همه. این یکی از راهکارهای ارتقاء کیفیت زندگی برای کلیه افراد جامعه به‌ویژه افراد دارای معلولیت است. همه آحاد جامعه باید قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از ساختمانها و اماکن عمومی و معابر شهری تردد کنند و از کلیه حقوق اجتماعی خود برخوردار شوند.
موضوعات مناسب‌سازی در داخل ساختمانها و اماکن عمومی
۱. آسانسور
۲. بالابر
۳. سطح شیبدار
۴. سرویس بهداشتی
۵. بازشوها
۶. ورودی
۷. مسیر نابینایان
۸. تلفن عمومی
۹. خودپردازها
موضوعات مناسب سازی در سطح معابر شهری
۱. معابر و پیاده‌روها
۲. تقاطع‌ها
۳. پل‌های ارتباطی
۴. عوامل محدود کننده و موانع در پیادرو (ازقبیل تیرچراغ برق، کنتور گاز و…)
۵. هم‌سطح سازی سواره‌رو و پیاده‌رو
۶. استانداردهای مسیر نابینایان در مسیر تقاطع‌ها
۷. نوع کف‌پوش و فاصله بین آنها در معابر
۸. نوع زیر ساخت‌ها
آسانسور:
• آسانسور‌های قابل دسترسی بایستی در یک مسیر قابل دسترس قرار داشته و با قانون ایمنی برای آسانسورها و پلکان برقی مطابقت داشته باشد.
• حداقل ابعاد آسانسور ۱۴۰×۱۱۰ سانتی‌متر است.
• عملکرد آن باید اتوماتیک باشد. هر دستگاه آسانسور باید به دستگاه هم‌سطح‌کننده مجهز باشد که به‌طور اتوماتیک آسانسور را به طرف پاگرد پله‌ها نگه دارد.
• دکمه‌ها در ارتفاع ۱ متری از کف راهرو قرار گیرند و دارای علائم چشمی برای ثبت و نشان دادن زمان احضار و زمان پاسخ باشند و مجهز به برجسته نگار باشند.
• علائم دیداری و گفتاری و شنیداری بالای ورودی هر آسانسور نصب شود.
• کلیه ورودیهای آسانسور باید مجهز به تابلو مشخصات طبقه به‌طور برجسته یا بریل بوده و در طرفین ورودی نصب شده و از کف ۱۵۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.
• درهای آسانسور به‌طور اتوماتیک باز و بسته شوند و باید دارای تجهیزات ایمنی باشند به طوری‌که اگر شیء یا فردی بین در قرار گیرد سنسورها به‌طور اتوماتیک در را متوقف و مجدداً باز کنند و سنسورها نیز حداقل ۲۰ ثانیه فعال باشند
• حداقل زمان بازماندن کامل درهای آسانسور در پاسخ به احضار بایستی ۳ ثانیه باشد.
• سطوح کف آسانسور و سکوی ورودی باید محکم، سفت و ضد لغزش باشند.
• کلیه دکمه‌های کنترل برای دسترسی معلولان با ویلچر نباید بیش از ۱۲۰ سانتی‌متر بالاتر از کف باشند.
بالابرها:
با قانون ایمنی آسانسورها و پله‌های برقی مطابقت داشته باشند. حداقل لرزش را داشته باشند.افراد ویلچری باید بتوانند به‌صورت مستقل از آن استفاده کنند و امکانات لازم برای ورود و خروج افراد ویلچری را دارا باشند.
دارای حفاظ اطراف اتاقک و ابعاد آن ۱۱۰×۱۱۰ سانتی‌متر باشند. کلیه متعلقات(موتور – سیم بوکسل و. ..) با روکش‌های فلزی پوشانده شود و از ایمنی لازم برخوردار باشد.
سرویس بهداشتی:
– اتاق سرویس های بهداشتی مطابق استانداردهای مناسب‌سازی باشد.
– حداقل فضا ۱۷۰×۱۵۰ با فضای گردش به شعاع ۷۵ سانتی متر و تجهیزات و لوازم ثابت قابل دسترس باید در مسیرهای مناسب و با ارتفاع مناسب قرار گیرد. سرویسها در محل تردد معلولان قرار گیرد.
– درگاه‌ها فاقد آستانه یا آستانه با حداکثر ۲ سانتی متر باشد
– باز شدن سرویسها به سمت خارج و با رعایت استانداردهای لازم باشد
– نصب دستگیره‌های کمکی در اطراف توالت به ارتفاع ۷۰ سانتی‌متر از کف
تاریخچه تصویب قوانین حمایتی از افراد دارای محدودیت حرکتی در ایران
مصوبه مورخ ۱۳۶۸/۳/۸ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تحت عنوان ” ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی – حرکتی” که ویرایش دوم آن در تاریخ ۱۳۷۸/۱۰/۶، به عنوان اولین اقدام جدی در وضع قوانین حمایتی از افراد دارای محدودیت حرکت در زمینه مناسب‌سازی محیط شهری.
– بند ج ماده ۱۹۳ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۹، هم زمان با تصویب قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، صراحتاٌ به مقوله تساوی فرصتها و مشارکت معلولین در جامعه اختصاص یافت. در این بند آمده است: ” به منظورارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات توانبخشی و دسترسی آحاد مردم به این خدمات با هدف تساوی فرصتها و مشارکت معلولین در
– آیین‌نامه اجرایی بند ج ماده ۱۹۳ قانون برنامه سوم در جلسه مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۷۹ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان بهزیستی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، توسط هیئت دولت به تصویب رسید.
– ماده یک این آیین‌نامه که در تاریخ ۱۰/۱۲/۱۳۷۹ و در ۱۳ ماده توسط معاون اول رییس جمهور به کلیه زارتخانه‌ها، سازمانها و موسسات دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی ابلاغ گردید:
– ” تمام دستگاههای اجرایی دولتی و سازمانهای غیر دولتی و مالکان ساختمانهای با مصرف عمومی، مکلفند قسمت‌های مورد استفاده عمومی اماکن و ساختمانهای (خصوصی و دولتی) خود را بر اساس ضوابط مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری حداکثر ظرف مدت یکسال برای افراد دارای معلولیت که از صندلی چرخدار استفاده می‌کنند مناسب‌سازی نمایند”
– ماده ۳ این آیین‌نامه نیز به نقش شهرداریها اشاره می‌نماید: ” شهرداریها موظفند ظرف دو سال نسبت به آماده‌سازی و مناسب‌سازی معابر عمومی با اولویت معابر اصلی و نزدیک به تقاطع‌ها برای تردد معلولین اقدام نمایند”
– قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در تاریخ ۱۶/۲/۱۳۸۳، به تصویب نمایندگان ملت رسید و در تاریخ ۶/۳/۱۳۸۳ جهت اجرا به ریاست جمهوری ابلاغ گردید.
– در ماده یک این قانون، دولت موظف شده است که زمینه‌های لازم را برای تامین حقوق معلولان فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها بعمل آورد.
– ماده دو این قانون که شامل ۴ تبصره است،کلاً به مناسب‌سازی ساختمانها و فضاهای شهری جهت دسترسی و بهره‌مندی معلولان اختصاص دارد و حتی شهرداریها را ملزم می‌نماید از صدور پایان‌کار برای آن تعداد از ساختمانها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری نماید.
– آیین‌نامه اجرایی ماده ۲ قانون جامع حمایت از معلولان در جلسه مورخ ۴/۳/۱۳۸۴ هیئت وزیران تصویب و در تاریخ ۹/۳/۱۳۸۴ توسط معاون اول رئیس جمهور به کلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها و موسسات دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی ابلاغ‌گردید.
– در ماده یک این آیین‌نامه در تعریف مناسب‌سازی آمده است: ” مناسب‌سازی به معنای اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است، بطوری‌که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمانهای عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مند شوند.”
– ماده سه این آیین‌نامه به صراحت اعلام می‌دارد: ” کلیه دستگاه‌ها موظفند در طی یک برنامه سه ساله از زمان تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه، سالانه حداقل ۳۰٪ از ساختمانهای عمومی وابسته را برای استفاده معلولان و بر اساس ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان مناسب‌سازی نمایند”.
– مصوبه مورخ ۱۴/۴/۸۴ شورای اسلامی شهر تهران، مشتمل بر ماده واحده و چهار تبصره ذیل آن با عنوان مناسب‌سازی فضاهای شهری برای جانبازان و معلولین جسمی و حرکتی.
در ابتدای این مصوبه، مجدداً بر رعایت حقوق معلولان تاکید گردیده است:
” برخوردار بودن از حقوق مدنی متناسب با شأن انسانی کم‌توانان جسمی و حرکتی و جانبازان محترم انقلاب اسلامی برای تحرک و دسترسی ایمن به خدمات، فضاها و تاسیسات عمومی شهرها با هدف برقراری و اعطای استقلال نسبی، فردی و اجتماعی به این گروههای ویژه، بایستی در ردیف وظایف مسلم حاکمیت و شهروندان و به ویژه متولیان مدیریت شهری قرار گیرد…”
شهرداری تهران موظف گردیده است:” از تاریخ ابلاغ این مصوبه، حداکثر ظرف مدت دو سال نسبت به مناسب‌سازی معابر و فضاهای شهری اقدام نموده و تسهیلات لازم را در امر رفت و آمد معلولان از طریق شرکت واحد اتوبوسرانی و شرکت مترو و سازمان تاکسیرانی فراهم آورد. همچنین کنترل‌های لازم را در صدور هرگونه مجوز ساخت و ساز و پایان‌کار جهت رعایت ضوابط شهرسازی و معماری برای معلولان بعمل آورد.
ابتکارات شهرداریها مخصوص افراد سالمند و ناتوان جسمی
شهر آنکنی در لووا در آمریکا
شهرداری شهر آنکنی Ankeny برای شهروندان پیر و سالخورده و معلول خود از سال ۲۰۰۹ طرح رفع برف در فصل زمستان را تدوین نموده است. این طرح برای افراد بالای ۶۰ سال و یا ناتوان جسمی بوده و بدون هیچ هزینه ای انجام می شود.
براساس این طرح شرکتهای مسئول، برفهای جلوی منزل این افراد و پیاده راه عمومی مقابل درب منزل آنها را در صورتیکه بیش از ۲ اینچ باشد برفروبی خواهند کرد.
Ristijärvi در فنلاند
این منطقه تپه ها و رودخانه ها زیبای دارد و طبیعت آن باعث جذب افراد زیادی شده و محل مناسبی برای استراحت می باشد.
مسئولین این شهر به پتانسیل این منطقه و افراد سالخورده بعنوان یک موقعیت و امکان نگریسته و با برنامه ریزی روی نیازهای افراد سالمند کاری کرده اند که این منطقه به عنوان شهر افراد سالمند و دوران پیری شناخته شود.
تاسیس مرکز Seniorpolis – شهر سالمندان- از سال ۲۰۰۰ با هدف ارائه محیط ایده آل و ارائه همه خدمات و فراهم کردن شرایط مناسب جهت فعالیتهای افراد سالمند نقش زیادی در این شهر داشته است این موسسه باعث درآمدزایی قابل توجه و ایجاد اشتغال برای جوانان نیز شده است.
این مرکز بدنبال تشکیل شبکه جهانی از این موسسات است تا امکانات و فعالیتهای مورد نیاز سالمندان را توسعه داده وبا استفاده از مشارکت شرکتهای مختلف ، همراه با افزایش کیفیت خدمات ، درآمد بیشتری نیز کسب شود.
تشویق و هدایت افراد سالمند با تجربه در موسسات آموزشی این شهر و مشارکت انان با افراد جوانتر امکان استفاده از توانمندیها و تجربات آنان را فراهم کرده و باعث افزایش آگاهی افراد سالمند نیز شده است.
این گروههای آموزشی در بخشهای مختلف هنری- اجتماعی و ورزشی و.. فعالیت می کنند.
انگلستان
در بسیاری از شهرها مانند منچستر در انگلستان به شهروندان سالمند ( افراد بالای ۶۰ سال ) امکان تردد رایگان داده می شود.
برای این افراد کارت هوشمندی صادر می شود که بتوانند از همه اتوبوسهای محلی در انگلستان و تراموا و قطار در منچستر از ساعات ۹:۳۰ صبح تا نیمه شب دوشنبه تا جمعه و تمام ساعات روز تعطیلات آخر هفته بصورت رایگان استفاده کنند.
آرکادیا Arcadia– کالیفرنیا
مسئولین این شهر امکانات خاصی را برای شهروندان سالمند خود فراهم کرده اند که نمونه هایی از آن به شرح زیر است:
طرح ملاقات دوستانه یا صحبت دوستانه تلفنی برای سالمندانی است که مجبورهستند در خانه بمانند و یا تنها زندگی می کنند . این طرح که با افراد داوطلب انجام می شود بعنوان میهمان و بازدید کننده به منزل افراد سالمند رفته و حدود ۱ ساعت در کنار آنها می مانند.
افراد سالمند می توانند دوبار در هفته تقاضای بازدید داشته باشند.
خدمات مورد نیاز افراد سالمند در دفاتر اسناد رسمی بصورت رایگان انجام می شود.
کارت شناسایی تردد برای افراد سالمند و بالای ۶۲ سال در ازای مبلغ بسیار ناچیزی – هر نفر ۰.۲۵ دلار صادر می شود. با این کارت می توانند بصورت رایگان هر جمعه از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۱:۳۰ در مراکز اجتماع تردد کند
ولینگتون Wellington – نیوزیلند
خدمات خاص ارائه شده به افراد سالمند و معلول در این شهر عبارتند از:
جمع آوری رایگان زباله به مقدار دو کیسه در هفته برای افراد سالمند و ناتوان جسمی که کسی را در منزل برای حمل و جابجایی زباله خود ندارند.
ارسال کتاب از کتابخانه ها به منزل افراد سالمند و ناتوان جسمی
راه اندازی بعضی از شعب کتابخانه ها مناسب تردد ویلچر و فراهم کردن امکانات مورد نیاز این افراد مثل میز مطالعه – توالت و…
کارت فراغت و سرگرمی برای افراد سالمند و ناتوان صادر شده و دارندگان در استفاده از امکانات تفریحی ورزشی مثل استخر- باشگاه- باغها و تئاتر و … شامل ۲۰ تا ۵۰ درصد تخفیف خواهند شد.
مینه آ پلیس- Minneapolis آمریکا
در این شهر هر سال در اولین تعطیلات اخر هفته در ماه آگوست، تیمهای داوطلب وابسته به انجمنها و گروههای مختلف منزل افراد سالمند کم بضاعت و افراد ناتوان جسمی را که نیاز به رنگ کردن دارند رنگ می کنند.از سال ۱۹۸۴ تعداد ۵۹۴۲ خانه رنگ شده و در سال ۲۰۰۸ تعداد ۲۵۰۰ داوطلب ۱۳۹ خانه را رنگ کرده اند.اجرای این طرح و مدیریت و تهیه مواد مورد نیاز این طرح از طرف انجمن کلیساهای این شهر انجام می شود.
دیویس Davis – کالیفرنیا
دربعضی از شهرها مثل دیویس، کمیسیونی در شهرداری با نام شهروندان سالمند وجود دارد که متشکل از افراد سالمند بوده و هدف از آن استفاده از توصیه و پیشنهادهای افراد با تجربه و سالمند در همه مواردی است که به نوعی به این گروه مربوط می شود .
شورای شهر و شهرداری با استفاده از نظرات آنان، نیازهای این گروه را شناسایی کرده و استاندارد ارائه خدمات مورد نیاز افراد سالمند را توسعه داده و خدمات جدیدی را با کمک بخش خصوصی یا عمومی به آنها ارائه می دهد.
منابع:
• پایگاه اطلاع رسانی اداره کل بهزیستی چهار محال بختیاری
• وبگاه سیویلیکا
• وبگاه بسیجی نیوز، بهروز حسینی، ۱۳۹۴
مطالب مرتبط:
برچسب ها:
